Otomobil

Otomatik Şanzıman Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Otomatik şanzıman veya otomatik vites kutusu, motor gücünü ileten vitesleri değiştirerek belirli bir motor devri için tekerleklerin hızını kademeli olarak artırma veya azaltma sürecinde sürücünün işini kolaylaştıran bir mekanizmadır.

otomatik şanzıman

Kullanımı

Otomatik şanzımanda sürücüler sadece dört seçenekten birini (boş (N), ileri (D), geri (R) ve park (P)) seçmek zorundadır ve şanzıman motor devrine bağlı olarak otomatik olarak ayarlanır.

Otomatik şanzımanda, motor devri istenmeyen seviyelere ulaştığında, karmaşık bir süreç aracın viteslerini değiştirir, bu da üç aşamalı bir sürücü görevidir; manuel şanzımanda, vites değiştirme ve debriyaj kontrolü gereklidir, ayrıca vites değiştirmenin gerekli olup olmadığını görmek için motor devrini izlemek gerekir. Otomatik şanzımanda, manuel şanzımanda olduğu gibi vites değiştirme ve yumuşak debriyaj değiştirme gerekli değildir.

Otomatik şanzımanlardan bazılarının 4’ten fazla seçeneği vardır. Örnekler olarak inceleyelim:

  • Aracınızı dik yokuşları tırmanırken veya ağır yükler taşırken ya da ağır römorklar çekerken kullanmak zorunda kaldığınızda
  • Normalden daha az kuvvet gerektiğinde (kaygan yüzeylerde patinaj yapmadan sürmek için)
  • Kompresör (Şanzıman-motor ikilisinin koyu renkli yağı, uzun tepelerden inerken fren balatalarının ısınmaması ve işlevini kaybetmemesi için yavaşlatıcı olarak kullanılır.)
  • Otoyol modu (motoru çok fazla devir yapmadan ve dolayısıyla yakıt israf etmeden yüksek hızda sürebilmek için)
  • Spor modu, şanzımana düşük bir tepki süresi vererek gecikmeden hızlanmanızı ve ivmelenmenizi sağlar.
  • Özel drag yarış modu (dururken gaz verip ani ve maksimum hızlanma yaparak aracın kısa sürede çok yüksek hıza ulaşmasını sağlamak için)

Çeşitleri

Klasik

Üç parçadan oluşur: sorunsuz çalıştırma için bir tork konvertörü, motoru harekete geçirmek için çeşitli boyutlarda vites dişlileri ve doğru vites değiştirme için Hidrolik kumanda.

Planet dişli mekanizması bir yörünge dişlisi, bir güneş dişlisi ve her iki dişliye ve ayrıca bir planet taşıyıcıya geçirilmiş planet dişlilerinden oluşur. Motorun hidrolik kontrolü, motor tarafından tahrik edilen bir pompa, sensörler, pompa tarafından itilen sıvıları yönlendiren valfler, yine hidrolik kavrama tarafından itilen ve çekilen düşük sürtünmeli hidrolik kavramalardan oluşur ve gerekli motor hızlarında gerekli dişlilerin devreye girmesini sağlar. Geleneksel kavramanın yerini alan tork konvertörü ile düşük hızlarda motor ve tekerlekler arasında tam bir bağlantı yoktur, bu da onu geri geri gitmeden yokuş yukarı kalkmak veya çok yavaş hareket eden araç kuyruğu gibi trafik durumları için uygun hale getirir, ancak aynı zamanda kullanım gecikmesine de neden olur. Yüksek hızlarda ya otomatik devreye giren gerçek bir debriyaj balatası devreye girer ya da tam devreye girecek kadar sıkı bir yağ basıncı bağlantısı sağlanır (tork konvertörü ile).

renault otomatik şanzımanın içi
renault otomatik şanzımanın içi

Otomatikleştirilmiş düz vites

Geleneksel bir manuel şanzımanınkine benzer dişlilerden ve bunları kullanarak otomatik vites değiştirme için bir veya daha fazla debriyajdan oluşan elektromekanik bir düzenlemeden oluşur. Sizden daha hızlı ve sıvı kaybı olmadan vites değiştirebildiği, dolayısıyla daha ekonomik kullanım sağlayacağı iddialarıyla pazarlanmaktadır. Örnek : DSG şanzımanlar

Sürekli değişken

Kademesiz hız ayarı sağlar ve küçük arabalarda, motosikletlerde, kar motosikletlerinde ve hatta bazı elektrikli araçlarda kullanılır. CVT (sürekli değişken şanzıman – continuously variable transmission) kısa adıyla bilinir.

 

Bunlar İlginizi Çekebilir !