Yüksek lisans eğitimi, belirli bir alanda kendini geliştirmek isteyen lisans mezunları tarafından alınan bir eğitimdir. Bu eğitim, özellikle kariyerlerinde ilerlemek isteyenler tarafından tercih edilir. Lisans eğitimini tamamlamış ya da mezun olmuş kişiler, akademik kariyer ya da özel sektördeki işlerinde ilerlemek için lisansüstü eğitim yapmayı düşünebilirler. Yüksek lisans eğitimine başvurmak için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartları karşılayan adaylar, tezli ya da tezsiz olarak yüksek lisans programlarına başvurabilirler.
Yüksek lisans nedir?
Yüksek lisans, lisans eğitimini tamamlamış kişilerin akademik kariyer yapmak veya belirli bir alanda kendilerini geliştirip deneyim kazanmak istedikleri lisansüstü eğitimin ilk aşamasıdır. “Master” kelimesi, İngilizcede “usta” anlamına gelir ve Türkiye’de de kullanılmaktadır. Yüksek lisans Türkiye’de tezli ve tezsiz olmak üzere iki farklı şekilde yapılabilmektedir.
Tezsiz yüksek lisans nedir?
Tezsiz yüksek lisans programı, isminden de anlaşılacağı gibi tez hazırlanmadan tamamlanan bir programdır. Bu programda, kredi almayan bir dönem projesi hazırlanır. Ayrıca, lisans eğitimi sırasında alınmayan üç ders seçilebilir. Tezsiz yüksek lisans programı, 1-1,5 yıl (2 ya da 3 dönem) gibi bir sürede tamamlanır. Son güncelleme ile 2020 yılında, uzaktan öğretim veya ikinci öğretim lisansüstü programları aracılığıyla da tezsiz yüksek lisans eğitimi alınabilir hale gelmiştir.
Tezli yüksek lisans nedir?
Tezli yüksek lisans programları, tez hazırlama gerekliliği olan bir programdır. Genellikle 2 dönem ders (1 yıl) ve 2 dönem tez (1 yıl) olmak üzere 4 dönem (iki yıl) içinde tamamlanır. İhtiyaç halinde, dönem olarak uzatma yapılabilir. Ancak, Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’ne göre, en fazla 2 dönem (1 yıl) daha uzatma yapılabilir. 10 Haziran 2020 tarihinde YÖK tarafından yapılan bir düzenleme ile olağanüstü durumlar için ek süreler de verilebilir: Afet veya salgın durumlarında tez aşamasındaki lisansüstü öğrencilerine, yükseköğretim kurumları tarafından talepleri halinde bir dönem ek süre verilebilir. Ayrıca, afet veya salgın durumlarının aşılması sonrasında tekrar başvurmaları durumunda bir dönem daha ek süre verilebilir. Verilen bu ek süreler azami süreye dahil edilmez.
Yüksek Lisans Programına Nasıl Yerleşilir ?
Yüksek lisans programına başvurabilmek için adayların bir lisans diplomasına sahip olmaları gerekmektedir. Ayrıca, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından merkezi olarak yapılan Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Giriş Sınavı’ndan (ALES) başvurulan programın puan türünde en az 55 standart puana sahip olunması gerekmektedir, bu puan koşulu senato tarafından belirlenir.
Yüksek lisans programlarına başvuruda, ALES puanının yanı sıra lisans not ortalaması ve mülakat sonucu gibi faktörler de değerlendirilebilir. Bu değerlendirme süreci, ilgili senato tarafından düzenlenen yönetmelikte belirtilen hususlara göre yapılır. Başvuru için adayların sağlaması gereken diğer belgeler ve yabancı dil bilgisi düzeyi de senato tarafından belirlenir.
Belirli üniversite veya yüksek teknoloji enstitüleri, sadece ALES puanıyla da öğrenci kabul edebilir. Ancak Güzel Sanatlar Fakülteleri ve Konservatuvarlarda ALES sınavına girmek koşulu aranmamaktadır.
Yüksek lisans nasıl yapılır?
“Yüksek lisans nasıl yapılır?” sorusunun cevabı, öncelikle belirli sınav sonuçları ve belgelerin gerektiği bir başvuru sürecinden geçmektedir. Başvuru yapmak istediğiniz enstitünün başvuru koşullarına göz atarak, hangi sınavlara girmeniz ve hangi belgeleri vermeniz gerektiğini öğrenebilirsiniz. Başvuruların tamamlanmasının ardından, başvuranlar listelenir ve belirlenen kontenjan dahilinde baraj puanını geçenler başvuru hakkı kazanırlar. Asil olarak seçilen kişiler başvurularını geri çeker veya başvurmazlarsa, yedek listedeki öğrenciler arasından seçilir. Ders dönemi boyunca, belirli sayıda AKTS kredi değerindeki dersleri alırsınız. Bu dersleri başarıyla tamamladıktan sonra, enstitüye tez önerisi sunarsınız. Tez dönemi boyunca teziniz hakkında çalışmalarınızı gerçekleştirirsiniz. Bu süre sonunda, tezinizle ilgili çalışmalarınızın sonuçlarını jüri önünde sunarsınız. Jüri onayını aldıktan sonra, jürinin önerilerini de dikkate alarak tezinizi hazırlayıp enstitüde gerekli kontrolleri yaptırarak tezinizin ciltli halini teslim ederek mezun olabilirsiniz. Tezsiz programlarda ise sadece ders dönemi sonunda dönem projesi sunmanız gerekmektedir. Ders seçimi, tez önerisi, tez savunması gibi süreçler hakkında detaylı bilgiler için danışmanınız veya bağlı olduğunuz enstitü ile iletişime geçmeniz önerilir.